Een alternatieve behandeling van knieartrose is intra-articulaire hyaluronzuur. Een injectie met hyaluronzuur in het gewricht kan aanzienlijk de pijn verlichten en de functie van de knie verbeteren. De therapie is vergelijkbaar met het gebruik van NSAIDs, maar dan zonder schadelijke bijwerkingen.
De meeste patiënten hebben gedurende 4 tot 6 maanden pijnstilling. Om de zes maanden kan de injectietherapie herhaald worden om een knievervangende operatie uit te stellen. [1] Hyaluronic Acid Injections or Oral Nonsteroidal Anti-inflammatory Drugs for Knee Osteoarthritis: Systematic Review and Meta-analysis of Randomized Trials [2] A Comprehensive Review of Viscosupplementation in Osteoarthritis of the Knee
Artrose in de knie beïnvloedt de kraakbeen en het synovium in het kniegewricht. Wanneer deze weefsels afbreken beschermen ze de botten van het kniegewricht niet meer, waardoor botschade optreedt. Knieartrose kan voor pijn en stijfheid zorgen. Naarmate de artrose zich verder ontwikkelt, neemt de ernst van de klachten vaak toe.
Hyaluronzuur en je knieën
In je knieën, en andere synoviale gewrichten, zorgt hyaluronzuur voor demping en smering. Je botten zijn beschermd en kunnen soepel tegen elkaar bewegen wanneer je de knie strekt of buigt. Schokabsorptie en smering zijn afhankelijk van de visco-elastische eigenschappen van hyaluronzuur. Als het molecuulgewicht van hyaluronzuur daalt, wordt het gewricht minder gesmeerd en kan het minder goed schokken opvangen.
Dit soort gewricht heeft een gewrichtsholte die gevuld is met een stroperige vloeistof: de synoviale vloeistof. In een synoviaal gewricht komen de botuiteinden bij elkaar in de vorm van een gewrichtskop en een gewrichtskom.
Kraakbeen is een glibberig weefsel dat de gewrichten bedekt. Het biedt een glad oppervlak zodat botten over elkaar kunnen bewegen en functioneert als een schokdemper tussen de botten.
Het synoviaal membraan is een slijmvlies dat het gewrichtskapsel van binnen bekleedt. Het produceert de synoviale vloeistof (gewrichtssmeer), dit dient als smering en levert voedingsstoffen aan het kraakbeen.
Door het injecteren van hyaluronzuur in gewrichtsholtes van knieën zijn artsen in staat om de vloeistof in het gewricht aan te vullen of te vervangen.
De behandeling wordt daarom ook wel viscosupplementatie genoemd.
Niet iedereen heeft goede resultaten met hyaluronzuur injecties
Veel patiënten hebben met de injecties verlichting van hun artrose klachten, maar dit geld niet niet iedereen. In een onderzoek gaven 30 to 40% van de patiënten aan: Geen vermindering van de pijn of een verbetering van de functie te ervaren. Zelfs een Facebook-bericht van ArtroseBlog waarin om feedback werd gevraagd over de ervaringen waren de reacties variërend van “ze werkten als een droom” tot “ze deden helemaal niets om mijn kniepijn te verlichten” en zelfs “ze maakten mijn knie erger.”
Factoren voor een ongunstig resultaat kunnen zijn:
- Overgewicht
- Ernstige artrose
- Leeftijd, ouder dan 65 jaar
- Behandelhistorie met hyaluronzuur of corticosteroïden
Overgewicht en ernstige artrose zijn de twee grootste boosdoeners. Heb je meerdere factoren? Dan heeft de behandeling ook minder kans op slagen. [3] Predictive Factors of Failure of Viscosupplementation in Patients with Knee Osteoarthritis. Results of A Post-Hoc Analysis of A Double Blind, Controlled Non Inferiority Trial
De systematische review en meta-analyse, gepubliceerd in het British Medical Journal (BMJ) in 2022, omvatte klinische proeven die werden uitgevoerd vanaf 1983 tot en met 2022. Deze onderzoeken, waarbij in totaal 18.019 patiënten betrokken waren, onderzochten de effectiviteit en veiligheid van hyaluronzuurinjecties bij de behandeling van knieartrose. De studie concludeerde dat deze injecties een minimale pijnvermindering veroorzaken bij knieartrose in vergelijking met een placebo. Echter, het onderzoek toonde aan dat 3,7% van de patiënten die hyaluronzuurinjecties ontvingen een ernstige bijwerking ervoeren, vergeleken met 2,5% van de patiënten die een placebo ontvingen. Dit betekent dat er een 1,2 procentpunt hoger risico op ernstige bijwerkingen was bij patiënten die hyaluronzuurinjecties ontvingen in vergelijking met een placebo. [4]Pereira, Tiago V et al. “Viscosupplementation for knee osteoarthritis: systematic review and meta-analysis.” BMJ (Clinical research ed.) vol. 378 e069722. 6 Jul. 2022, doi:10.1136/bmj-2022-069722 … Continue reading
Molecuulgewicht van hyaluronzuur
Het molecuulgewicht van hyaluronzuur is van groot belang voor de gezondheid van het gewricht. Hyaluronzuur met een hoog molecuulgewicht (HMW= een gewicht van meer dan 800 kDa) produceert een vloeistof die veel viskeuzer (dik en plakkerig) en elastischer is dan zijn tegenhanger met een laag molecuulgewicht (LMW = variërend tussen 80-800kDa).
Er is steeds meer bewijs dat binnen het spectrum van beschikbare hyaluronzuur-preparaten de werkzaamheid van hyaluronzuur-preparaten met een hoog molecuulgewicht superieur is aan de werkzaamheid van preparaten met een laag molecuulgewicht.
Uit onderzoek bleek dat een enkele injectie met HMW-Hyaluronzuur even effectief is als meerdere injecties met LMW-Hyaluronzuur. [5] Efficacy of single high-molecular-weight versus triple low-molecular-weight hyaluronic acid intra-articular injection among knee osteoarthritis patients
Kosten intra-articulaire hyaluronzuur
Intra-articulaire hyaluronzuur wordt niet vergoed door de zorgverzekeraars. Je dient de kosten van de injectie dan ook zelf te betalen. De kosten van hyaluronzuur voor de knie bedraagt ongeveer 70 euro per spuit.
Zorginsituut Nederland beslist over welke zorg in het basispakket komt:
Zorginstituut Nederland:
Intra-articulaire injecties met hyaluronzuur bij artrose van de knie is niet specifiek door het Zorginstituut beoordeeld. Uit het geldende standpunt van de NOV blijkt echter dat deze behandeling momenteel gezien de huidige stand van de wetenschap niet wordt aanbevolen.
Standpunt NOV:
Versie 2.0; december 2019. Gezien de huidige stand van de wetenschap, de mate van effect en kosteneffectiviteit worden intra-articulaire hyaluronzuur in Nederland niet als standaard primaire behandeling van artrose van de knie geadviseerd. Wel kan deze overwogen worden in de tweede lijn indien de standaard primaire behandeling onvoldoende effect heeft.
Kan je met hyaluronzuur je knie genezen?
Er bestaan geen medicijnen die artrose kunnen genezen. Men kan wel de progressie van artrose remmen en voorkomen dat de aandoening verslechterd. Regeneratieve injectie therapie, zoals bijvoorbeeld met stamcellen kunnen het aangetaste gewricht verbeteren en een ingrijpende gewrichtsoperatie vermijden.
Referenties
