Welke injectie bij artrose van de knie?

Artrose, een degeneratieve gewrichtsaandoening, is een veelvoorkomende oorzaak van knieklachten, vooral onder mensen van 50 jaar en ouder, hoewel het ook bij jongere mensen kan voorkomen. In Nederland werden in 2021 alleen al 43.700 nieuwe gevallen van knieartrose gediagnosticeerd, waarmee het zich onderscheidt als de meest voorkomende vorm van artrose.

Hoewel er geen definitieve genezing is voor artrose, zijn er diverse behandelingsopties beschikbaar om de symptomen te beheersen en de kwaliteit van leven van patiënten te verbeteren.

Een van de meest veelbelovende en snel evoluerende gebieden in de behandeling van knieartrose is injectietherapie. Door middel van rechtstreekse toediening in het gewricht, kunnen deze injecties potentiële voordelen bieden, zoals het verminderen van pijn en ontsteking, het bevorderen van de genezing en het vertragen van de progressie van de ziekte.

Of je nu een zorgprofessional bent die op zoek is naar een dieper begrip van de beschikbare behandelingen, of iemand die leeft met knieartrose en op zoek is naar meer informatie over hoe je je pijn kunt beheersen, dit artikel zal je een uitgebreid overzicht geven van de verschillende injectietherapieën die momenteel beschikbaar zijn. Laten we deze reis beginnen met een uitgebreide blik op knieartrose en de impact hiervan op de bevolking van Nederland.

Knieartrose is een vorm van artrose, een degeneratieve gewrichtsaandoening, waarbij het kraakbeen in de knie geleidelijk aan slijt. Dit kraakbeen fungeert normaal als een soort kussen tussen de botten van het gewricht, waardoor bewegingen soepel en pijnloos verlopen. Wanneer dit kraakbeen slijt, kunnen de botten tegen elkaar wrijven, wat leidt tot pijn, zwelling en een verminderd bewegingsbereik.

Knieartrose en de impact op de bevolking van Nederland

Knieartrose is een aanzienlijk gezondheidsprobleem in Nederland, met een potentieel grotere impact dan voorheen werd aangenomen. Bijna 1,5 miljoen mensen in Nederland ervaren dagelijkse pijn en stijfheid in hun gewrichten als gevolg van artrose, volgens het RIVM. De meest voorkomende vorm van deze aandoening is knieartrose, die naar schatting bijna 750.000 mensen treft. Deze cijfers zijn echter mogelijk een onderschatting.

Volgens Sita Bierma-Zeinstra, een hoogleraar gespecialiseerd in artrose, zou het werkelijke aantal gevallen van knieartrose in Nederland wel eens veel hoger kunnen zijn. Ze merkt op: “Ons recent onderzoek toont aan dat het aantal gevallen van knieartrose in huisartsenpraktijken mogelijk twee keer zo hoog is als we tot nu toe dachten.”

Dit suggereert dat er mogelijk een aanzienlijke hoeveelheid ongediagnosticeerde of onbehandelde gevallen van knieartrose kan zijn, wat het probleem nog ernstiger maakt. Artrose, en in het bijzonder knieartrose, belemmert mensen in hun beweging en heeft een aanzienlijke invloed op hun levenskwaliteit.

Daarnaast hebben deze ontwikkelingen grote gevolgen voor de capaciteiten van de zorg en de gezondheidszorgkosten. Het opvangen van de groeiende vraag naar zorg en het beheersen van de stijgende kosten vormt een uitdaging voor de Nederlandse gezondheidszorg.

In dit artikel gaan we dieper in op een belangrijke behandelingsoptie voor knieartrose – injectietherapie. Deze behandelingen, variërend van corticosteroïd en hyaluronzuur injecties tot opkomende technologieën zoals hydrogel en stamcel injecties, kunnen een belangrijk hulpmiddel zijn in het beheersen van symptomen en het verbeteren van de levenskwaliteit voor mensen met knieartrose. Laten we deze verschillende injectietherapieën verder onderzoeken.

Welke injectie bij artrose in de knie?

Corticosteroïd Injecties

Corticosteroïden, of cortison, staan bekend om hun krachtige ontstekingsremmende eigenschappen. Wereldwijd zijn injecties van deze medicijnen een gangbare behandelmethode voor kniepijn door ontstekingen, omdat ze effectief zwelling kunnen verminderen. Voor patiënten die geen NSAID’s kunnen gebruiken of daar niet op reageren, kunnen intra-articulaire corticosteroïde-injecties uitkomst bieden. Ze verlichten doorgaans de pijn voor een periode van enkele weken. Desondanks blijkt de pijnstillende werking van corticosteroïde-injecties na drie maanden niet groter dan die van een placebo ^[1]McAlindon, Timothy E et al. “Effect of Intra-articular Triamcinolone vs Saline on Knee Cartilage Volume and Pain in Patients With Knee Osteoarthritis: A Randomized Clinical Trial.” JAMA vol. … Continue reading, en kan na één jaar inferieur zijn aan fysiotherapie. ^[2]Deyle, Gail D et al. “Physical Therapy versus Glucocorticoid Injection for Osteoarthritis of the Knee.” The New England journal of medicine vol. 382,15 (2020): 1420-1429. … Continue reading

Het gebruik van corticosteroïd injecties om knieartrose te behandelen is gebaseerd op het vermogen van het medicijn om ontstekingen te verminderen, maar er is ook gemeld dat corticosteroïden injecties destructieve effecten op het kraakbeen kunnen hebben. We weten nu dat deze injecties op de lange termijn geen voordeel bieden, en in feite meer kwaad dan goed kunnen doen door de schade aan het kraakbeen te versnellen. ^[3] Long-term Benefit of Steroid Injections for Knee Osteoarthritis Challenged By Kirstie Saltsman, Ph.D. | October 12, 2017 PubMed

Hyaluronzuur Injecties

Hyaluronzuur injecties, ook wel bekend als viscosupplementatie, betrekken het injecteren van hyaluronzuur in de knie. Hyaluronzuur is een natuurlijke stof in het gewrichtsvocht die helpt om de gewrichten gesmeerd en schokken te absorberen. Bij mensen met artrose kan de hoeveelheid hyaluronzuur in het gewricht afnemen, waardoor het gewricht pijnlijker en minder flexibel wordt. Door extra hyaluronzuur toe te voegen, kan het comfort en de bewegingsvrijheid verbeterd worden.

Een alternatieve behandeling van knieartrose is intra-articulaire hyaluronzuur. Een injectie met hyaluronzuur in het gewricht kan aanzienlijk de pijn verlichten en de functie van de knie verbeteren. De therapie is vergelijkbaar met het gebruik van NSAIDs, maar dan zonder schadelijke bijwerkingen.

De meeste patiënten hebben gedurende 4 tot 6 maanden pijnstilling. Om de zes maanden kan de injectietherapie herhaald worden om een ​​knievervangende operatie uit te stellen. ^[4] Peck, Jacquelin et al. “A Comprehensive Review of Viscosupplementation in Osteoarthritis of the Knee.” Orthopedic reviews vol. 13,2 25549. 10 Jul. 2021, doi:10.52965/001c.25549 PubMed

Platelet-Rich Plasma (PRP) Injecties

Bij PRP-therapie wordt een concentratie van de eigen bloedplaatjes van de patiënt direct in het getroffen kniegewricht geïnjecteerd. Het idee hierachter is dat de groeifactoren in de bloedplaatjes helpen bij het herstel van beschadigd weefsel en het verminderen van ontstekingen. Hoewel er nog meer onderzoek nodig is, geven sommige studies aan dat PRP-injecties de pijn kunnen verminderen en de functie van de knie kunnen verbeteren bij mensen met knieartrose. Bloedplaatjes worden geconcentreerd uit een bloedmonster en geven geleidelijk groeifactoren af die de zwelling kunnen verminderen en kraakbeencellen kunnen ondersteunen.

Het onderzoek naar de effectiviteit bij knieartrose is vrij goed. Bij milde artrose heeft een knie-injectie met PRP ongeveer een jaar effect , maar bij ernstigere artrose is de werkingsduur korter. ^[5]Filardo G, Kon E, Buda R, Timoncini A, Di Martino A, Cenacchi A, Fornasari PM, Giannini S, Marcacci M. Platelet-rich plasma intra-articular knee injections for the treatment of degenerative cartilage … Continue reading Een belangrijk voordeel is echter dat dit een regeneratieve injectie is, bedoeld voor de regeneratie van kraakbeencellen. ^[6]Southworth TM, Naveen NB, Tauro TM, Leong NL, Cole BJ. The Use of Platelet-Rich Plasma in Symptomatic Knee Osteoarthritis. PubMed

Stamcel Injecties

Stamceltherapie is een relatief nieuwe behandelingsoptie voor knieartrose. Het betreft het injecteren van stamcellen – ongedifferentieerde cellen die het vermogen hebben om in verschillende celtypen te veranderen – in het aangetaste gewricht. De hoop is dat deze stamcellen zullen helpen bij het repareren van beschadigd weefsel. Hoewel de eerste resultaten veelbelovend zijn, is er meer onderzoek nodig om de effectiviteit en veiligheid van deze behandeling volledig te beoordelen.

Stamcelinjecties worden meestal uitgevoerd bij ernstigere knieartrose. Het onderzoek bevindt zich nog in de beginfase. Desondanks laat op dit moment het grootste gerandomiseerd onderzoek met controlegroep goede resultaten zien. ^[7]Centeno C, Sheinkop M, Dodson E, et al. A specific protocol of autologous bone marrow concentrate and platelet products versus exercise therapy for symptomatic knee osteoarthritis: a randomized … Continue reading ^[8]Shapiro SA, Kazmerchak SE, Heckman MG, Zubair AC, O’Connor MI. A Prospective, Single-Blind, Placebo-Controlled Trial of Bone Marrow Aspirate Concentrate for Knee Osteoarthritis. PubMed ^[9]Mautner K, Bowers R, Easley K, Fausel Z, Robinson R. Functional Outcomes Following Microfragmented Adipose Tissue Versus Bone Marrow Aspirate Concentrate Injections for Symptomatic Knee … Continue reading ^[10]Centeno C, Pitts J, Al-Sayegh H, Freeman M. Efficacy of autologous bone marrow concentrate for knee osteoarthritis with and without adipose graft. PubMed ^[11] Centeno CJ, Al-Sayegh H, Bashir J, Goodyear S, Freeman MD. A dose response analysis of a specific bone marrow concentrate treatment protocol for knee osteoarthritis. PubMed

Onderzoek in 2021, met geautomatiseerde 3D MRI-analyse, toonde aan dat het injecteren van stamcellen in de knieën van patiënten de progressie van artrose remde en niet meer toenam. ^[12]Sekiya, Ichiro et al. “Alterations in cartilage quantification before and after injections of mesenchymal stem cells into osteoarthritic knees.” Scientific reports vol. 11,1 13832. 5 Jul. 2021, … Continue reading

In tegenstelling tot PRP werken ze meestal goed voor patiënten met ernstige artrose klachten. ^[13] Centeno C, Pitts J, Al-Sayegh H, Freeman M. Efficacy of autologous bone marrow concentrate for knee osteoarthritis with and without adipose graft. PubMed Nauwkeurige geïnjecteerde stamcellen kunnen helpen bij het herstel van het kraakbeen. ^[14] Centeno CJ, Busse D, Kisiday J, Keohan C, Freeman M, Karli D. Increased knee cartilage volume in degenerative joint disease using percutaneously implanted, autologous mesenchymal stem cells. PubMed

Prolotherapie

Prolotherapie is een behandelmethode waarbij een irriterende stof in het gewricht wordt geïnjecteerd om de natuurlijke helende reactie van het lichaam te stimuleren. Het doel is om het herstel van beschadigde ligamenten en pezen te bevorderen, wat de stabiliteit van het gewricht kan verbeteren en de pijn kan verminderen. Ook hier is meer onderzoek nodig om de potentiële voordelen en risico’s volledig te begrijpen.
De ‘prolo’ in prolotherapie staat voor ‘proliferatief’, wat betekent dat een stof wordt geïnjecteerd die een chemische irriterende stof is die een genezingscyclus kan starten.

Onderzoek naar prolotherapie laat zien dat het redelijk goed werkt, minder dan PRP, maar beter dan steroïde-injecties ^[15]Arias-Vázquez PI, Tovilla-Zárate CA, Legorreta-Ramírez BG, Burad Fonz W, Magaña-Ricardez D, González-Castro TB, Juárez-Rojop IE, López-Narváez ML. Prolotherapy for knee osteoarthritis using … Continue reading. Ten slotte een voordeel van “prolo” is dat het vrij goedkoop is, meestal ongeveer de helft van de prijs van een PRP-behandeling of minder.
De ‘prolo’ in prolotherapie staat voor ‘proliferatief’, wat betekent dat een stof wordt geïnjecteerd die een chemische irriterende stof is die een genezingscyclus kan starten.

Onderzoek naar prolotherapie laat zien dat het redelijk goed werkt, minder dan PRP, maar beter dan steroïde-injecties ^[16]Arias-Vázquez PI, Tovilla-Zárate CA, Legorreta-Ramírez BG, Burad Fonz W, Magaña-Ricardez D, González-Castro TB, Juárez-Rojop IE, López-Narváez ML. Prolotherapy for knee osteoarthritis using … Continue reading. Ten slotte een voordeel van “prolo” is dat het vrij goedkoop is, meestal ongeveer de helft van de prijs van een PRP-behandeling of minder.

Ozon injectie

Ozontherapie is een alternatieve behandeling waarbij een mengsel van zuurstof en ozon in het aangetaste gewricht wordt geïnjecteerd. Deze therapie is gebaseerd op het idee dat de inductie van gecontroleerde en matige oxidatieve stress kan helpen bij het stimuleren van het natuurlijke herstelmechanisme van het lichaam. Het ozonmengsel kan ook werken als een pijnstiller en ontstekingsremmer. Hoewel enkele kleine studies enige positieve resultaten hebben laten zien bij de behandeling van knieartrose, is er meer uitgebreid en grondig onderzoek nodig om de werkzaamheid en veiligheid van deze behandeling volledig te beoordelen. Het is ook belangrijk op te merken dat niet iedereen een geschikte kandidaat is voor ozoninjecties, en mogelijke risico’s en bijwerkingen moeten zorgvuldig worden besproken met een gekwalificeerde gezondheidsdeskundige.

Onderzoek van hoog niveau ^[17]Lopes de Jesus CC, Dos Santos FC, de Jesus LMOB, Monteiro I, Sant’Ana MSSC, Trevisani VFM. Comparison between intra-articular ozone and placebo in the treatment of knee osteoarthritis: A … Continue reading naar de behandeling van knieartrose met ozon injecties laten goede resultaten zien. Hoewel PRP injecties deze resultaten doorgaans overtreft. ^[18]Shen L, Yuan T, Chen S, Xie X, Zhang C. The temporal effect of platelet-rich plasma on pain and physical function in the treatment of knee osteoarthritis: systematic review and meta-analysis of … Continue reading. Weliswaar is de behandeling vaak goedkoop, met dezelfde kosten als prolotherapie.

Bioactieve Hydrogel Injecties

Bioactieve hydrogel-injecties vormen een innovatieve benadering in de behandeling van knieartrose. Deze injecties bestaan uit hydrogel-partikels die specifiek zijn ontworpen om een omgeving te creëren die bevorderlijk is voor het herstel van beschadigd kraakbeen. Deze hydrogels kunnen bijvoorbeeld groeifactoren, proteïnen of andere bioactieve moleculen bevatten die het herstel van kraakbeen stimuleren. Eerste studies suggereren dat bioactieve hydrogel-injecties potentieel voordeel kunnen bieden aan patiënten met knieartrose. Het is echter belangrijk op te merken dat deze technologie nog in ontwikkeling is en dat er nog uitgebreid onderzoek moet worden gedaan om de effectiviteit en veiligheid van deze behandeling volledig te beoordelen. Over het algemeen lijken de kosten van bioactieve hydrogel-injecties vergelijkbaar te zijn met die van andere regeneratieve injecties zoals PRP of stamceltherapie.

Structurele Hydrogel Injecties

Structurele hydrogel-injecties zijn een andere benadering in de behandeling van knieartrose. Deze hydrogels zijn ontworpen om uit te harden na injectie en een structuur te vormen die vergelijkbaar is met die van natuurlijk kraakbeen. Deze structurele hydrogels kunnen helpen om kraakbeendefecten op te vullen en de belasting op het aangetaste gewricht te verdelen, wat kan leiden tot vermindering van de pijn en verbetering van de gewrichtsfunctie. Er is momenteel veelbelovend onderzoek gaande naar het gebruik van structurele hydrogel-injecties voor de behandeling van knieartrose, maar er is meer werk nodig om de optimale hydrogel-eigenschappen en -formuleringen te bepalen, evenals de lange termijn effectiviteit en veiligheid. De kosten van structurele hydrogel-injecties zijn nog niet goed gedefinieerd, maar worden verwacht vergelijkbaar te zijn met andere regeneratieve injecties.

Welke is de beste injectie bij artrose van de knie?

Bij de behandeling van knieartrose zijn er verschillende injectietherapieën beschikbaar, elk met hun eigen voordelen en overwegingen. Het is belangrijk om te onthouden dat de ‘beste’ behandeling kan variëren afhankelijk van de individuele omstandigheden van de patiënt, waaronder de ernst van de artrose, de algemene gezondheid van de patiënt, en andere factoren.

Een van de meest veelbelovende behandelingen voor knieartrose zijn injecties met mesenchymale stamcellen (MSC’s). Uit recent onderzoek blijkt dat MSC-injecties aanzienlijke verbeteringen kunnen bieden op het gebied van pijn en kniefunctie bij patiënten met knieartrose. Bovendien suggereren deze studies dat MSC-therapie veilig is, met weinig gemelde bijwerkingen.

In een systematische review en meta-analyse werd geconcludeerd dat MSC-therapie effectief en veilig kan zijn voor de behandeling van knieartrose. Een ander onderzoek meldde dat de behandeling van knieartrose met autologe mesenchymale stamcellen haalbaar en veilig is, met sterke indicaties van klinische werkzaamheid.

Conclusie

Het is duidelijk dat er veel opties zijn als het gaat om injectietherapieën voor knieartrose. Elk heeft zijn eigen voordelen en mogelijke nadelen, en wat het beste werkt, kan variëren van persoon tot persoon. Het is belangrijk om met een zorgverlener te praten over de verschillende opties en samen te beslissen welke behandeling het beste past bij de individuele behoeften en omstandigheden van de patiënt.

Hoewel er geen definitieve genezing is voor artrose, kunnen deze behandelingen helpen om de symptomen te beheersen en de kwaliteit van leven van patiënten te verbeteren. Het is ook belangrijk om te onthouden dat een gezonde levensstijl, inclusief regelmatige lichaamsbeweging en een evenwichtig dieet, een belangrijke rol speelt bij het beheersen van de symptomen van artrose.