Artrose is één reumatische aandoening en houdt een langzaam en progressief verlies van gewrichtskraakbeen in. Naast het kraakbeen gaan ook de spieren, banden, kapsel en vocht in en rondom het gewricht in kwaliteit achteruit. In Nederland hebben ruim 1,5 miljoen mensen dagelijks last van de gevolgen van artrose. De conventionele behandeling van artrose komt neer op de toediening van medicatie of de plaatsing van kunstgewrichten. Beide behandelingen zijn lichamelijk en geestelijk zeer ingrijpend voor patiënten.
Daarnaast zijn zij weinig effectief doordat zij alleen een tijdelijk alternatief bieden en geen blijvend herstel van het kraakbeen en het gewricht stimuleren. Vaak wordt er begonnen aan medicatie zoals ibuprofen, diclofenac of naproxen. Dit zijn ontstekingsremmende pijnstillers (NSAID’s). Het zijn goede pijnstillers, maar zelfs bij een lage dosis brengt het gebruik ervan ernstige risico’s met zich mee.
Omdat NSAID’s niet de onderliggende oorzaak van de ziekte aanpakt zal je gaandeweg steeds een hogere dosis medicatie nodig hebben. Wanneer de standaard medicatie faalt om de pijn te onderdrukken gaan artsen over naar injecties met corticosteroïden. Ondanks dat corticosteroïden het verval van het gewricht versnelt en een schadelijk effect heeft op andere, niet-behandelde, gewrichten wordt dit sterk medicijn in het gewricht gespoten om de pijn te onderdrukken.
Het laatste redmiddel van de conventionele geneeskunde is een ingrijpende operatie om het gewricht te vervangen met metaal en plastic (prothese). Omdat een knie- of heupprothese een beperkte levensduur heeft en revisie-operaties niet altijd mogelijk of succesvol zijn, stellen orthopeden de operatie gewoonlijk zo lang mogelijk uit.
Beschadigd kraakbeen herstellen
In hun zoektocht om stamceltherapie in de operatiekamer te krijgen, onderzoeken artsen verschillende chirurgische aspecten om te zien of opereren en stamceltherapie, in combinatie, de genezing en het herstel van kraakbeen kan versnellen. Een zo’n chirurgisch experiment is “kniedistractie”. Wat is deze operatie? Hoe werkt het? Kniedistractie gebruikt de natuurlijke genezingsprocessen van het lichaam om beschadigd kraakbeen in de knie te herstellen.
Het kan jonge patiënten met artrose helpen die, wegens hun leeftijd, niet geschikt zijn voor een knieprothese. Met de groeiende mogelijkheden van de regeneratieve geneeskunde zijn artsen in staat om betaalbare, kosteneffectieve behandelingen aan te bieden die artrose op de korte en lange termijn aanpakken. Tot dusver werd dergelijk weefselherstel bij artrose voor onmogelijk gehouden. Onderzoeken hebben daarentegen laten zien dat gewrichtsweefsels, waaronder gewrichtskraakbeen, mechanismen hebben die kunnen worden geactiveerd voor regeneratie. [1] Regeneration of degenerated articular cartilage after high tibial valgus osteotomy for medial compartmental osteoarthritis of the knee.
Significante klinische verbetering
Een significante klinische verbetering is behaald bij de behandeling van knieartrose. Het langdurige voordeel en het MRI bewijs van toegenomen dikte van kraakbeen suggereren wel degelijk dat artrose is te genezen. [2]Tissue structure modification in knee osteoarthritis by use of joint distraction: an open 1-year pilot study [3] Sustained clinical and structural benefit after joint distraction in the treatment of severe knee osteoarthritis [4] The role of joint distraction in the treatment of knee osteoarthritis: a systematic review and quantitative analysis [5] Knee joint distraction in regular care for treatment of knee osteoarthritis: A comparison with clinical trial data. Onderzoek toont aan dat door kniedistractie de lichaamseigen stamcellen, aanwezig in het gewricht, het gewrichtsweefsel kan herstellen. Ook komen er tijdens de behandeling, vanuit het bot (beenmerg), nieuwe stamcellen ‘vrij’ in het gewricht. 
Wat is kniedistractie?
Een kniedistractie is een behandeling, waarbij het kniegewricht tijdelijk een klein stukje uit elkaar getrokken wordt met een extern frame (fixateur). Dit is een metalen buis die aan de buitenkant van de knie wordt geplaatst en met pennen in het boven- en onderbeen wordt vastgezet. In deze buis zit een veer die op spanning gedraaid kan worden. Een aantal dagen na de plaatsing van het frame wordt deze steeds iets verder verlengd (uitgedraaid) tot een distractie van 5 mm is bereikt. In die “frame”-periode mag het been belast worden. De duur van een distractiebehandeling is 6-7 weken. Voor een distractiebehandeling zijn twee operaties nodig: 1 voor het plaatsen van twee externe frames in het betreffende been (deze worden vastgezet met in totaal 8 botpennen) en 1 voor het verwijderen ervan. Om een kniedistractie uit te voeren kan onder meer gebruik gemaakt worden van de Knee Reviver. Deze is ontwikkeld door het Universitair Medisch Centrum Utrecht en is recent op de markt gebracht. 
De ontwikkeling van de Knee Riviver
In 2010 kwam de ontwikkeling van de Knee River voor het eerst in het nieuws. In een studie van het Universitair Medisch Centrum Utrecht, [6] Loading and unloading in the development and treatment of osteoarthritis werden jonge patiënten met ernstige knie- of enkelartrose met behulp van gewrichtsdistractie behandelt. De onderzoekster Femke Intema kwam tot de conclusie: ‘’Studies naar gewrichtsdistractie als behandeling van enkelartrose hebben laten zien dat enkele maanden distractie resulteert in langdurige vermindering van klachten. Tevens waren er aanwijzingen voor vermindering van gewrichtsschade. Een dergelijke behandeling zou het plaatsen van een gewrichtsprothese mogelijk kunnen uitstellen en wellicht zelfs afstellen.
Vooral jonge mensen met ernstige artrose zouden van de behandeling met gewrichtsdistractie kunnen profiteren.’’ Op basis van dit proefschrift werden er persberichten verstuurd [7] Ontlasting gewricht helpt bij artrose met termen als herstel van kraakbeen bij ernstige artrose. Een andere studie van het UMC Utrecht uit 2013 laat – na een periode van twee jaar – een klinische verbetering zien bij 23 patiënten die hun knie 54 tot 64 dagen in distractie hadden. Uit antwoorden op vragen over pijn, functie en stijfheid bleek een verbetering van 70% na een jaar en 74% na twee jaar. Een andere belangrijke verbetering is dat patiënten drie maanden na de behandeling minder pijn ervoeren, na een jaar was de pijn afgenomen met 58% en na twee jaar met 61%. [8] Sustained clinical and structural benefit after joint distraction in the treatment of severe knee osteoarthritis
Orthopeed Sander Spruijt: “Met een ‘kniedistractie’ kun je je door artrose versleten knie redden. Door het gewricht uit elkaar te trekken, groeit er nieuw kraakbeen tussen.
Orthopeed Roel Custers: “Een kniedistractie kan bij het grootste deel van de patiënten een prothese langdurig uitstellen.”
Floris Lafeber, professor experimentele reumatologie bij het UMC Utrecht is samen met een collega de bedenker van de kniedistractie. Hij zegt hierover: “Dit is nu een bewezen behandelmethode die een knieprothese langdurig kan uitstellen. Maar niet iedereen heeft baat bij een distractie. [9] Gaat de combinatietherapie de actieve veertigers en vijftigers van hun knieklachten afhelpen? . Lafeber wilt zijn behandeling dan ook versterken door het injecteren van ‘extra’ stamcellen.
Kniedistractie nog geen verzekerde zorg
Op basis van het beschikbare bewijs eind 2020 concludeerde het Zorginstituut dat het niet is vast te stellen dat kniedistractie net zo goed is als een prothese. Ook is het onzeker of kniedistractie leidt tot langdurig uitstel van een prothese. Dat betekent dat de behandeling niet uit het basispakket vergoed kan worden.[10] Kniedistractie nog geen verzekerde zorg De Nederlandse Orthopaedische Vereniging (NOV) is van mening dat kniedistractie een veelbelovende behandeling is en dat het beperkt kan worden ingezet om zo de evidence te verbeteren. De NOV vindt dat de behandeling binnen deze setting vergoed zou moeten worden. Floris Lafeber: “ We willen nu uitvinden waarom distractie bij de ene patiënt beter werkt dan bij de andere.” [11] Nieuwe techniek redt knie [12] UMC ontwikkelt nieuwe techniek: zonder snijden een ‘nieuwe knie’ Als we dat weten, kunnen we een behandeling op maat toepassen. We hebben bijvoorbeeld al gemeten dat bepaalde stoffen in de gewrichtsvloeistof heel duidelijk veranderen tijdens de kniedistractie. We denken dat die een belangrijke rol spelen in het herstelproces van het kraakbeen.”
Het succes van kniedistractie hangt af van de hoeveelheid aanwezige groeifactoren en stamcellen.
De artrosepleister, een project van prof. dr. Marcel Karperien (UTwente), om stamcelinjecties opnieuw uit te vinden is ondanks de vele miljoenen subsidies nog geen werkzaam product. In het buitenland zijn ze echter wel in staat om goedkope en hoogwaardige injecties met stamcellen te produceren. Deze technieken zijn commercieel beschikbaar voor ziekenhuizen en worden wereldwijd veel toegepast. Ook in België, Duitsland, Frankrijk en Engeland.
De conditie van het gewricht herstellen
Door het injecteren van lichaamseigen stamcellen kan een ingrijpende gewrichtsoperatie of het leven met chronische gewrichtspijn worden voorkomen. Er is veel onderzoek gedaan naar stamceltherapie als behandeling van artrose. De algehele conclusie is dat stamceltherapie een effectief en eenvoudig alternatief is voor de conventionele behandeling van artrose, oftewel het opereren van door artrose aangedane gewrichten. Onderzoeken laten namelijk zien dat stamceltherapie pijn en stijfheid verlicht, waardoor gewrichten weer natuurlijk kunnen functioneren, en zelfs het gewrichtskraakbeen kan herstellen.
Meest geavanceerde stamcel behandeling
Bij Regenexx Cayman verhogen ze het aantal stamcellen per behandeling tot 1.000 keer meer dan bij een normale stamcel behandeling. De afgenomen stamcellen van de patiënt worden in een laboratorium vermenigvuldigd voordat ze worden gebruikt. Door de hoge aantal stamcellen is de behandeling zeer geschikt bij ernstige orthopedische aandoeningen en letsel.
Referenties
